Tesla, SpaceX ve X gibi şirketlerin sahibi milyarder Elon Musk'ın, ABD'de başkanlık seçimleri yaklaşırken yaptığı açıklamalar ve attığı adımlar gündemde yer tutarken daha önce Demokratları destekleyen Musk'ın yönünü tamamen Cumhuriyetçilere çevirdiği işaretini verdi.
Musk, 14 Temmuz'da X hesabından yaptığı paylaşımda, suikast girişiminde bulunulan eski Başkan Donald Trump'ı ilk kez açıkça desteklerken kendisi için de potansiyel olarak "devasa bir bağışçı" izlenimi verdi.
Wall Street Journal (WSJ), konu hakkında bilgi sahibi kişilere dayandırdığı haberinde, Musk'ın, Trump'ın başkanlık kampanyasını destekleyen "America PAC" adlı yeni siyasi eylem komitesine ayda yaklaşık 45 milyon dolar vermeyi planladığı iddia edildi.
Seçimlere katılımı artırma ve özellikle kararsız seçmenle ilgili bir dizi faaliyette bulunan "America PAC" adlı siyasi eylem komitesinin kurucu bağışçıları arasında Musk'ın çevresinden bazı zengin teknoloji girişimcileri de yer alıyor.
Haberlere net bir tepki vermeyen Musk, daha önce seçimlerde hiçbir adayı maddi olarak desteklemeyeceğini duyurmuştu.
- Musk, son 3 seçimde Demokratlara oy verdi
Son 3 seçimde eski ABD Başkanı Barack Obama, Demokratların başkan adayı Hillary Clinton ve Joe Biden'a oy verdiğini açıklayan Musk, 2000'li yıllardan bu yana riski en aza düşürmek için çoğunlukla her iki partiye de düşük miktarlarda nakit bağışta bulunan standart bir iş insanı profili çizdi.
Ancak son birkaç yılda hem siyasi görüşlerini daha açık şekilde dile getirmeye başladı hem de sağ politikaları benimsedi. Bağışları Cumhuriyetçi Partiye doğru kayan Musk, 2022'de Texas'taki ön seçimlerde Temsilciler Meclisi üyeliği adaylık yarışını kazanan Mayra Flores'e oy verdiğini belirtti.
Böylelikle Musk, ilk kez bir Cumhuriyetçi adaya oy verdiğini açıkladı.
X adını verdiği Twitter'ı satın aldıktan sonra Musk'ın platformdaki paylaşımlarıyla, "Büyük Yer Değiştirme Teorisi" de dahil olmak üzere sağcı milliyetçi fikirlere sempati duyduğu belirtiliyor.
Musk'ın, Trump'ı desteklemek için maddi nedenlerinin de bulunduğu ifade ediliyor. Dünyanın en zengin adamı ve vergilerden şikayet eden bir teknoloji yatırımcısı olarak Musk'ın, Trump yönetiminde vergilendirmeyi, Biden yönetimindekinden daha elverişli bulacağına işaret ediliyor.
- Trump, kurumlar vergisi oranını düşürme niyetinde
ABD Başkanı Biden'ın 2025 mali yılına yönelik 7,3 trilyon dolarlık bütçe teklifinde, zenginler ve büyük şirketlere yönelik vergiler artırılarak bütçe açığının azaltılması ve Amerikalı ailelerin maliyetlerinin düşürülmesi hedefleniyor.
Trump'ın başkanlığı döneminde 2017'de kurumlar vergisi oranı yüzde 35'ten yüzde 21'e indirildi. Bu indirimlerin birçoğunun süresi 2025'te sona erecek.
Kasım 2024'teki seçimler öncesi Trump, şirket yetkilileriyle yaptığı görüşmelerde kurumlar vergisi oranını yüzde 21'den yüzde 20'ye düşüreceğini belirtti. Şirket sahipleri ise Trump'ın bu konudaki fikirlerini beğeniyor.
Buna karşılık Biden ise orta sınıfa yönelik programları finanse etmek ve bütçe açığını azaltmak için yüzde 21 olan kurumlar vergisi oranını yüzde 28'e çıkartmak istiyor.
- Suikast girişiminin ardından Trump'a destek mesajı
13 Temmuz'da Trump'a yönelik suikast girişiminden yaklaşık 30 dakika sonra Musk, "Başkan Trump'ı tamamen destekliyorum ve bir an önce iyileşmesini umuyorum." şeklinde paylaşım yaptı.
X platformunda 190 milyon takipçisi olan Musk, gezegendeki en büyük net değere sahip olmanın yanı sıra muhtemelen dünyanın en çok takip edilen "sosyal medya etkileyicileri" (influencer) arasında yer alıyor.
Musk, suikastte Gizli Servis ihmaline işaret eden birçok mesaj alıntıladı.
- Bir dönem Musk, Trump ile ters düştü
Musk ile Trump, her zaman yakın ilişkilere sahip olmadı. Donald Trump'ın başkanlık döneminde, ABD'nin Paris İklim Anlaşması'ndan çekileceğini açıklamasının ardından Musk, 2017 başlarında Beyaz Saray'da görev yaptığı 2 iş konseyinden ayrıldı.
Söz konusu dönemde, Musk, "İklim değişikliği gerçek. Paris İklim Anlaşması'ndan ayrılmak Amerika ya da dünya için iyi değil." paylaşımında bulundu.
Temmuz 2022'de Musk, Trump'ın ABD başkanı olmak için "çok yaşlı olduğunu" belirterek Trump'ın "gün batımına yelken açması" gerektiğini söyledi.
Musk, Kasım 2022'de, 2024'teki başkanlık seçimleri için Florida Valisi Ron DeSantis'i destekleme eğiliminde olduğunu açıklarken Trump, Musk'a "saçmalayan sahtekar" diyerek karşılık verdi.
- Musk, son yıllarda Biden'a karşı muhalefetini artırdı
Musk, 2020'de Biden'a oy verdiğini söylerken 2 yıl sonra da insanların ara seçimlerde Cumhuriyetçilere oy vermesi gerektiğini paylaştı.
Geçen birkaç ayda Musk, X'teki paylaşımlarında, Biden'a yönelik eleştirilerini giderek artırdı.
2022 sonbaharında o zamanlar Twitter olarak bilinen sosyal medya platformunu satın aldıktan kısa süre sonra Musk, Trump'ın hesabını kullanıma açtı.
Musk, Twitter'ın önceki yönetiminin, Biden karşıtı hikayeleri uygunsuz şekilde sansürlediğinden de şikayet etti.
Biden'ı yaşı sebebiyle eleştiren Musk sınır kontrolü, göçmenlik ve sağlık politikaları sebebiyle ABD Başkanı'na tepki gösterdi.
Musk, Nisan 2024'te de dünyanın en zengin isimlerinin yer aldığı "Joe Biden karşıtı" yemekli davete ev sahipliği yaptı.
Biden'ın seçim kampanya sözcüsü James Singer, 13 Temmuz'da yaptığı açıklamada, "Sadece kendilerini düşünen kibirli milyarderler ne Amerika'nın istediği ne de Amerika'nın ihtiyacı olan şeydir. Elon, Trump'ın Amerika'yı satacak bir enayi olduğunu biliyor." dedi.
- Trump ile Musk yakınlaştı
Haziran 2024'te de Trump, "Elon'ın hayranı" olduğunu söyledi ve "Tesla ile inanılmaz bir iş çıkarıyor." ifadesini kullandı.
Ancak Trump, başkan olması halinde Biden yönetiminin elektrikli araç endüstrisini destekleme "politikasından" derhal vazgeçme taahhüdünü yineledi.
Elektrikli araçlar konusunda fikir ayrılıkları olan Musk ve Trump, doğal müttefikler gibi görünmese de ikilinin son dönemde yakınlaştığını söylemek mümkün.
Basına yansıyan haberlerde, Musk, Trump ile zaman zaman görüştüğü, elektrikli araçlarla ilgili konuştuğunu belirtiyor.
Trump'a yönelik suikast girişimi sonrasında Musk, bunun ABD Gizli Servisi'nin bir ihmali olduğu mesajını veren çok sayıda paylaşım da yaptı.
New York Times (NYT) gazetesinin haberine göre, Trump'ın 16 Temmuz'da J.D Vance'i başkan yardımcısı adayı açıklamasının ardından Musk, X'teki paylaşımında, bunun mükemmel bir karar olduğunu vurguladı.
- "Musk üzerindeki siyasi baskı azaldı" vurgusu
İsimlerinin açıklanmasını istemeyen 3 eski şirket yöneticisine göre, Musk, SpaceX'teki çoğunluk hissesi dolayısıyla yıllarca siyasi görüşlerini paylaşmaktan kaçındı. Şirket, devletin uzayla ilgili sözleşmelerini kazanmak için rakipleriyle kıyasıya bir rekabet içindeydi.
Söz konusu 3 eski yönetici, Kasım 2016'da, başkanlık seçimlerinden günler önce SpaceX Başkanı Gwynne Shotwell'in, Musk'ı CNBC ile bir röportaj yapmaya zorladığını söyledi. Röportaj sırasında Musk, Trump'ın "doğru adam olmadığını" düşündüğünü söyleyerek Hillary Clinton'ı ılımlı şekilde destekledi.
Musk, "Trump, ABD'yi iyi yansıtan bir karaktere sahip gibi görünmüyor." derken Clinton'ın ekonomi ve çevre politikalarını ise doğru bulduğunu belirtti.
Söz konusu 3 yönetici, SpaceX'in son 10 yılda 14,7 milyar dolarlık federal ihale aldığını ve hükümetin artık şirkete bağımlı olduğunu vurgulayarak bunun da Musk üzerindeki siyasi baskıyı büyük ölçüde hafiflettiğini söyledi.
- Musk, geleneği bozdu
Bu hamleleriyle 53 yaşındaki Musk, daha önce keşfedilmemiş bir bölgeye de girmiş oldu. Hiçbiri bir başkan adayını desteklememiş olan diğer büyük sosyal medya şirketlerinin liderleri tarafından belirlenen geleneği bozdu.
Meta'nın kurucusu Mark Zuckerberg, siyasetle ilgili nadiren paylaşımlarda bulunurken Twitter'in o dönemki Üst Yöneticisi (CEO) Jack Dorsey, istifa ettikten sonra bu konuda daha açık sözlü olmaya başladı.
Microsoft CEO'su Satya Nadella ve Google CEO'su Sundar Pichai de şirketlerin kendi sosyal platformları olan LinkedIn ve YouTube'daki siyasi görüşleri konusunda sessiz kaldı.
- Çin politikası ve elektrikli araçlara bakış
Elektrikli araçlar, Musk’ın gelecek vadeden en büyük yatırımlarından biri durumunda.
Ancak Trump, elektrikli araç teşviklerini yerden yere vurarak Tesla'nın önemli bir varlığa sahip olduğu Çin’e de ticaret baskısı yapılmasını savunuyor.
Musk’ın ise Çin’de sahibi olduğu Tesla firmasına ait yatırımları var.
Trump’ın Çin’le ticaret savaşını ve yüksek gümrükleri savunan sert duruşu, bu noktada Musk’ı zorlayacak faktörlerden biri.
Amerikalı uzmanlar bu noktada, Trump’ın Çin’le ticaret yüksek vergilendirmeler getirmesi durumunda Pekin yönetiminin yapacağı misillemelerin Musk’ın yatırımlarına zarar verebileceğini düşünüyor.
Uzmanlar, Musk’ın, Trump’a nüfuzunun Çin politikasını değiştirme niyeti taşıyabileceğine işaret ediyor.
