İnme, 2021’de ölüm nedenleri arasında kalp hastalığı ve COVID-19'dan sonra 3. sırada yer aldı ve dünya genelinde 7,3 milyon kişinin ölümüne yol açtı. Tahminlere göre, 11,9 milyon kişi inme geçirdi.
Sıcak havalar, hava kirliliği, obezite inmeye katkıda bulunan faktörler arasında… Çalışmanın yazarları, önleme çabalarının, inme riskini artırabilecek yüksek tansiyon, yaşam tarzı ve çevresel faktörlere odaklanması gerektiğini vurguladı.
Yeni bir küresel analize göre, dünya genelinde inme sayısı 1990'dan bu yana artarken, Avrupa bu eğilime ters düşüyor.
İnme, 2021 yılında ölüm nedenleri arasında kalp hastalığı ve COVID-19'dan sonra üçüncü sırada yer aldı ve dünya genelinde 7,3 milyon, Avrupa'da ise 967 bin kişinin ölümüne yol açtı. Tahminlere göre, 2021’de toplamda 11,9 milyon kişi inme geçirdi.
Araştırmaya göre, küresel inme yükü son 30 yılda artmış olsa da, her bölgede eşit olarak hissedilmedi.
Lancet Neurology dergisinde yayınlanan çalışmaya göre, insidans ve ölümler düşük gelirli ülkelerde en yüksek, yüksek gelirli ülkelerde ise en düşük seviyede ve temel risk faktörleri de farklılık gösteriyor.
-Metabolik ve çevresel risk faktörleri
Auckland Teknoloji Üniversitesi Ulusal İnme ve Uygulamalı Sinirbilim Enstitüsü (NISAN) direktörü ve çalışmanın başyazarı Dr. Valery Feigin yaptığı açıklamada, "İnme geçiren, inme nedeniyle ölen ya da sakat kalan insanların sayısındaki küresel artış hızla artıyor ve bu da şu anda kullanılan inme önleme stratejilerinin yeterince etkili olmadığını güçlü bir şekilde gösteriyor," dedi.
Feigin'in ekibi hava kirliliği, sigara kullanımı, davranış, diyet, çevresel faktörler ve metabolik sorunlar gibi risk faktörlerinin üç tip inmenin küresel yükünü nasıl etkilediğini haritalandırdı: iskemik inme, beyin içi kanama ve subaraknoid kanama.
Metabolik riskler tüm inmelerin yüzde 68,8'ine katkıda bulunurken, çevresel riskler yüzde 36,7'sini ve davranışsal riskler yüzde 35,2'sini oluşturuyor.
1990 ve 2021 yılları arasında, yüksek vücut kitle indeksi (BMI) ve kan basıncı, düşük fiziksel aktivite seviyeleri ve şeker oranı yüksek ve omega-6 yağ asitleri bakımından düşük diyetler de dahil olmak üzere bazı risk faktörleri inme sonrası kötü sağlığın daha önemli etkenleri haline geldi.
Sıcak havalar da inmeye giderek daha fazla katkıda bulunuyor. Yüksek sıcaklık ve dehidrasyon (su kaybı) kanı kalınlaştırarak, inmeye neden olan pıhtı riskini artırabilir ve yüksek tansiyon gibi sorunları daha da kötüleştirebilir.
Riskler bölgelere göre farklılık gösteriyor. Çalışmaya göre, genç yetişkinler arasında artan obezite seviyeleri, tip 2 diyabet ve yüksek tansiyon, Asya'nın düşük gelirli bölgelerinde ve Sahra altı Afrika'da inme ile bağlantılı kötü sağlık durumundaki artışa neden oluyor.
-Avrupa'da inme vakaları azalıyor
Son 30 yılda Avrupa'da inme yükünün azalması dikkat çekici. Ölüm oranları Batı Avrupa'da yüzde 68,3, Orta Avrupa'da yüzde 55,3 ve Doğu Avrupa'da yüzde 43,3 oranında azaldı.
Analiz, ülke düzeyinde, inme ölüm oranlarındaki düşüşün Kuzey Makedonya'da yüzde 1,8'den Portekiz'de yüzde 80,4'e kadar değiştiğini gösteriyor.
Bu eğilimin devam etmesi muhtemel. King's College London'dan araştırmacılar, 2020 yılında aynı veri tabanını kullanarak, birkaç Doğu Avrupa ülkesinde küçük artışlar görülebilse de, Avrupa Birliği'ndeki (AB) inme ölümlerinin 2047 yılına kadar yüzde 17 oranında düşeceğini öngörüyor.
Bununla birlikte, büyük ölçüde yaşlanan nüfus ve iyileşen hayatta kalma oranları nedeniyle AB'de inme pransının yüzde 27 oranında artması bekleniyor.
