TETİK PARMAK NEDİR?
Parmakların veya başparmağın bükülme sırasında kasılması ya da kilitlenmesi sonucunda parmaklarda acıya neden olan duruma tetik parmak hastalığı denmektedir. Hastanın parmağında ani kitlenme görülür ve kitlenen parmağı düzleştirmek oldukça zordur.
Tetik parmak, tenosinovit stenosing olarak da bilinir. İltihap, etkilenen parmaktaki tendonun etrafını saran kılıf içindeki alanı daralttığında ortaya çıkar. Tetik parmağı şiddetli ise, parmağınız bükülmüş konumda kilitlenebilir.
İşleri veya hobileri sürekli tekrarlayan kavrama eylemleri gerektiren kişilerde, tetik parmağı geliştirme riski daha yüksektir. Bu durum ayrıca kadınlarda ve diyabetli olanlarda daha yaygındır.
TETİK PARMAK HASTALIĞININ NEDENLERİ
Çoğu zaman, tekrarlanan bir hareket ya da parmağınızın ya da başparmağınızın zorlayıcı kullanımından kaynaklanır. Tendonlar (kasları ve kemikleri parmağınızla veya başparmağınızla birbirine bağlayan sert doku bantları) iltihaplı hale geldiğinde de meydana gelebilir. Onlar, elleriniz ve kollarınızdaki kaslar ve elleriniz ve baş parmaklarınız bükülür ve düzeltilir. Tendonlarla birlikte, elleriniz ve kollarınızdaki kaslar, parmaklarınızı ve başparmağınızı büker ve düzeltir.
Bir tendon genellikle eklemleri çevreleyen bir yağlama membranı olan sinoviyum sayesinde onu örten dokudan (kılıf olarak adlandırılır) kolayca kayarak akar. Bazen bir tendon iltihaplı ve şişmiş olur. Tendon kılıfının uzun süre tahriş olması, tendonun hareketini etkileyen skarlaşmaya ve kalınlaşmaya neden olabilir. Bu olduğunda, parmağınızı veya başparmağınızı bükmek iltihaplı tendonu çeker. Bu da sıkışmaya ve şişliğe neden olur.
RİSK FAKTÖRLERİ
Tetik parmak hastalığına yakalanma olasılığınızı artıran şeyler şunları içerir:
Yaş: Genellikle 40 ve 60 yaşları arasında ortaya çıkar.
Cinsiyet: Kadınlarda erkeklerden daha yaygındır.
Sağlık koşulları: Diyabet, gut ve romatoid artrit tetik parmağına neden olabilir.
İş: Çiftçiler, sanayi çalışanları, müzisyenler gibi parmak ve başparmak hareketlerini tekrarlayan kimseler arasında yaygındır.
tekrarlayan kimseler arasında yaygındır.
TETİK PARMAK HASTALIĞI BELİRTİLERİ
Tetik parmağının işaret ve semptomları hafif ila şiddetli ilerleyebilir ve şunları içerebilir:
– Özellikle sabahları parmak sertliği
– Parmağınızı hareket ettirirken bir atma sesi ile birlikte “tık sesi”
– Etkilenen parmağın tabanında avuç içi hassasiyet veya bir yumru (nodül)
– Aniden düz bir şekilde ortaya çıkan bükülmüş bir pozisyonda yakalama veya kilitleme
– Düzleştirilemeyen bükülmüş konumda kilitli parmak tetik parmağı, başparmak dahil olmak üzere herhangi bir parmağı etkileyebilir. Bir seferde birden fazla parmak etkilenebilir ve her iki el de söz konusu olabilir. Tetikleme genellikle bir nesnenin sıkıca kavranması veya parmağınızın doğrultulması sırasında sabahları daha belirgindir.
TETİK PARMAK TEDAVİSİ
Tedavinin amacı şişliği indirmek ve yakalama hareketini sağlamaktır. Bu amaçla atel kullanımı ya da ilaç tedavisi bazen faydalı olabilir. Tetik parmak zorlayıcı hareketlerin tekrarlanması sonucunda ortaya çıktığı için bu tarz zorlayıcı hareketleri mümkün olduğunca yapmamak da ameliyatsız tedavinin bir parçasını oluşturur. Tendon ve pulley içerisine steroid enjeksiyonu yapmak parmağın rahatlamasına yardımcı olabilir. Parmak egzersizleri yine hafif seviyedeki tetik parmak hastalarında etkili olabilir. Bunlar ameliyatsız tetik parmak tedavi yöntemleridir. Tedavinin bir de cerrahi yolu vardır.
Eğer ameliyatsız yöntemler fayda sağlamazsa tetik parmak ameliyatı gerekebilir. Tetik parmak ameliyatında genellikle genel anesteziye ihtiyaç duyulmaz. Tedavinin amacı parmağın tabanındaki kılıfı açarak tendonun eskisi gibi rahat hareket edebilmesini sağlamaktır. Avuç içinde yaklaşık 1 cm'lik kesi açıldıktan sonra içerideki tendon hareketlerini kısıtlayan kılıf kesilerek rahatlatılır. Daha sonra işlem bölgesi kapatılarak ameliyat sonlandırılır. Hasta ameliyattan hemen sonra normal hayatına döner. Parmağını kısıtlayan bir alet verilmez, rahatlıkla hareket ettirebilir. Kısa dönemde hareketlerin rahat yapılamamasına neden olan ağrı, şişlik veya hassasiyet olabilir. 1 hafta içerisinde bu şikayetler azalarak biter. Bu zamandan sonra parmak hareketleri daha rahat yapılabilir. Nadir de olsa bazı hastaların ameliyat yerindeki ağrı, şişlik ve hassasiyet biraz daha geç iyileşebilir. Bu durumlarla çok az karşılaşılır ancak böyle bir durumda el terapisi faydalı olabilir.
