HAVALE NEDİR?
Beyin hücrelerinde meydana gelen anormal elektriksel uyarılar nedeniyle bilinç kaybı, istemsiz hareketler ve davranışlar havale olarak adlandırılmaktadır. Havale geçiren bebek veya çocuklarda yüksek ateşle birlikte kollarında ve bacaklarında kasılmalar meydana gelir.
Her yaşta görülebilen havale, çoğunlukla çocuklarda daha sık görülmektedir. Çocuklarda daha sık görülmesinin nedeni ise beyinin yetişkinlere oranla daha küçük olması havale riskini arttırmaktadır. Aynı zamanda yetişkinlerde görülme olasılığı daha yüksek olan ve ateşten bağımsız olarak gerçekleşen nöbetler ise epilepsi olarak adlandırılmaktadır. Bir diğer adıyla soğuk nöbettir.
Havalenin oluşmasını tetikleyen başlıca unsur ateştir. Ateşin aniden yükselmesi havale riskini büyük oranda arttırmaktadır. Genellikle 6 ay ve 2 yaş aralığındaki çocuklarda sıklıkla karşılaşılan bir durumdur. Bebeklerin havale geçirme riskinin daha yüksek olması beyin gelişimlerinin tamamlanmamış olmasıdır.
Bebeklerde havale riskini tetikleyen bir diğer unsur ise ailevi yatkınlıktır. Hemen hemen her hastalıkta etkinliğini gösterdiği gibi bu durumda da genetik etkenler rol oynamaktadır. Ayrıca menenjit, travmalar, zehirlenme ve uzun süreli kullanılan ilaçların yan etkisi nedeniyle havale görülebilir.
HAVALE NEDENLERİ
– Kafa travmasına bağlı beyin yaralanmaları,
– Beyin enfeksiyonları,
– Yüksek ateş
– Bazı hastalıklar.
HAVALE ÇEŞİTLERİ
Nedenlerine göre havale çeşitleri:
– Ateş nedeniyle oluşan havaleler
– Sara krizi (Epilepsi)
HAVALE BELİRTİLERİ
– Yüksek ateş
– Vücudun aniden sararması
– Gözlerin dönmesi
– İdrar kaçırma
– Pedal çevirir veya kürek çeker gibi hareketler yapmak
– Görme kaybı
– Bilinç kaybı
– Vücudun katılaşması
HAVALE TEDAVİSİ
Havaleler genellikle birkaç dakika içinde kendiliğinden durur. Eğer çocuğunuzun havale nöbeti 10 dakikadan uzun sürerse ya da tekrarlayan havaleler geçiriyorsa hemen acil yardım almalısınız. Eğer havale 15 dakikayı geçerse doktorunuz durdurmak için ilaç tedavisi uygulayabilir. Eğer havale tekrarlarsa ya da ciddi bir enfeksiyonla beraber görülürse ve enfeksiyonun kaynağı saptanamazsa doktorunuz çocuğunuzun hastaneye yatırılmasını talep edebilir. Basit havale nöbetlerinde ise hastane tedavisi gerekmez.
HAVALE DURUMUNDA YAPILMASI GEREKENLER
Eğer çocuğunuz havale geçiriyorsa sakin olup aşağıdaki yöntemleri uygulayın:
– Çocuğunuzu yere, yan şekilde yatırın. Bu kusmuğunu ya da salyasını yutmasını engeller ve boğulmasını önler.
– Elbiselerini gevşetin.
– Çocuğunuzun ağzına asla bir şey koymayın.
– Sakin olmaya çalışın ve çocuğunuzu yavaşça konuşup sakinleştirin.
– Nöbetin ne kadar sürdüğünü kontrol edin ve zamanı not alın, doktora bildirin.
– Çocuğunuzun etrafındaki keskin ve sert objeleri uzaklaştırın.
– Çocuğunuzun hareketlerini önlemeye çalışmayın, ona sıkmayın, tutmayın ve sarmaya çalışmayın.
– Eğer havale anında çocuğunuzun ağzında bir şey vardıysa hemen çıkarın.
– Havale 10 dakikadan uzun sürerse ambulans çağırın ya da en yakın hastanenin acil servisine başvurun.