19/1963 Sayılı Pul Vergisi Yasasının uygulanması hk.
Bazı yasal düzenlemeler vardır ki; bunların zaman içinde gözden geçirilerek değiştirilmesi ve çağın gereklerine uygun hale getirilmesi zorunludur. 19/1963 sayılı Pul Vergisi Yasası da bunlardan biridir. 19/1963 sayılı yasaya atfen çıkarılan Emirnameler gereği Bankalar üzerine keşide edilen çeklere bugün için 9 Krş. (Dokuz Kuruş) Pul Yapıştırılması yasa ve Emirname gereğidir. Benzer şekilde bankalarca düzenlenen ödeme fişlerine de bugün için 0,09 TL (9 Kuruş) Pul yapıştırılması zorunludur.
1963 yılı şartlarında yasanın 25. Maddesi hangi şartlarda çıkarıldı ben bilmiyorum. Ancak, bugün bu yasa maddesinin uygulanması ve uygulamanın doğruluğunu kontrol etmek neredeyse imkansızdır. Bunu örnekleri ile açıklayacağım.
19/1963 sayılı yasanın 25. Maddesinin (1) fıkrasına göre “54 TL veya daha fazla bir miktar için Makbuz, Peşin Satış, Aklama, Fatura, Müstahsil Makbuzları ve Gider Pusulalarının her biri için 0,09 TL damga resmi ödenir” takip eden fıkralarda da ağırlıklı olarak bunun istisna ve muafiyetleri sıralanmaktadır. Yasanın bu maddesine göre çıkarılan uygulama emirnamelerinde yıldan yıla değişen (2014 yılı için 0,09 TL) miktardaki pul vergisinin yapıştırılması/ilsak olunması zorunludur.
Pul Vergisi bir evrakı kıymetli evrak statüsüne getirmek için uygulanan maktu (miktarı belli) ya da oransal bir vergidir. Fatura, Müstahsil Makbuzu, Gider Pusulası v.b.ne maktu (miktar belli) pul vergisi uygulanır. Sözleşme, borç senedi v.b. evraklara da oransal pul vergisi uygulanır.
19/1963 sayılı yasanın 25. Maddesinin birinci fıkrası devlete gelir sağlama amacıyla ve bana göre zorlama bir yorumla “Bankalarca Düzenlenen ÖDEME fişleri ve ödeme amacıyla düzenlenen çeklere maktu pul yapıştırılmasını zorunlu kılmaktadır.” Yani bir bankaya gidip hesabınızdan para çekecek olursanız imzaladığınız ödeme fişine ödemeyi yapan bankanın 2014 yılı için 0,09 TL pul yapıştırması zorunludur. Benzer şekilde miktarı ne olursa olsun ödeme amacıyla düzenlenen banka üzerine keşide edilen çeke pul yapıştırılması veya vergisinin ödendiğini belirten damga taşıması zorunludur. Çekler seri ve sıra numaralı olarak çıkarılan; zaten bankalar açısından kıymetli evrak niteliğindeki kağıtlardandır. Bu nedenle çeklere damga pulu vergisinin uygulandığını kontrol edebilmek mümkündür.
Oysa; ödeme amacıyla düzenlenen ödeme (tediye) fişlerine pul yapıştırılmadıkça ve denetim elemanınca ödeme fişlerine pul yapıştırılıp yapıştırılmadığı tek tek kontrol edilmedikçe kontrolu mümkün değildir. Zira; bankalarca düzenlenen ödeme, tahsil ve mahsup fişleri tek tiptir, seri ve sıra numarası taşımamaktadır. Özellikle Türkiye Cumhuriyeti bankalarının şubelerinde düzenlenen ödeme (tediye) fişlerine pul yapıştırılmadığı da gözlemlerimiz arasındadır. Bazı yerel bankalar ise pul vergisi miktarını ödenen tutarın üzerine ilave etmek suretiyle pul vergisini müşteriye yansıtmaktadır. Yani 100 TL çekiliş yaptığınızda hesabınıza 100,09 TL borç geçmektedir. Bu uygulama şirket muhasebelerinde de tutarsızlık ve gereksiz muhasebeleştirmelere neden olmaktadır.
Benzer şekilde ödemelerin büyük bölümü bankaların ATM (Para ödeme makinelerinden) makinelerinden gerçekleştirilmektedir. Yasanın öngördüğü şekilde ödeme fişlerine 0,09 TL pul yapıştırılması işlemi doğru ise ATM makinelerinden çekiliş yapılması halinde bu fişlere de pul yapıştırılması gerektiği açıktır değil mi?
Başta sayın Maliye Bakanı olmak üzere Gelir ve Vergi Dairesi çalışanlarına ve tüm kamuoyuna soruyorum: Bugüne kadar ATM’den para çektiğinde pul vergisi uygulanan ya da pul vergisinin maliyeye ödeneceğine dair açıklama göreniniz var mı? Ya da Gelir ve Vergi Dairesi ATM makinelerinden para çekildiğinde pul vergisi tahsil ediyor da bizim haberimiz mi yok?
Şimdi gelelim işin doğrularına… 1963 yılından kalma yasa ve zorlama yorumlarla ödeme işlemi üzerinden pul vergisi alınıp, diğer işlemlerden alınmaması gerçekçi ve doğru bir yaklaşım değildir.
Bankalarca düzenlenen sadece ödeme fişlerine pul yapıştırılıp, yatırım ve mahsup işlemleri ile ilgili makbuzlara pul yapıştırılmaması, vezneden yapılan çekiliş fişine pul yapıştırılıp, ATM makinesinden yapılan çekiliş işleminde pul yapıştırılmaması kendi içinde çelişkilerle dolu bir uygulamadır ve bu uygulamanın yanlış olduğunu akl-ı selim sahibi herkes ama herkesin kabul edeceğinden kuşkumuz yoktur.
Gelir ve Vergi Dairesi bankalarca düzenlenen çekiliş fişi benzeri işlemlerden sayılan döviz alım-satım belgelerine de pul yapıştırılması gereğini savunmaktadır. (Yazılı belgesi elimizde bulunmaktadır) Peki; bankalardan döviz alım-satımı yapanlardan hiç kimse döviz alım veya satış belgesine pul yapıştırıldığını görmüşmüdür? Söz aramızda ben bunca yıllık Bankacılık hayatımda Döviz Alım veya Döviz Satış belgesine pul yapıştırıldığını görmedim.
Yukarıdaki açıklamalara benzer şekilde: Bugün bankacılık işlemlerinin büyük bir bölümü ATM makineleri ve internet üzerinden yapılabilmektedir. ATM makinelerini kullanarak döviz alım satımı yaptığınızda aldığınız makbuzlara pul yapıştırıldığını göreniniz var mı? Peki; İnternet üzerinden işlem yapıldığında bankada fiş dahi üretilmemekte, bilgiler elektronik ortamda saklanmakta ve gerektiğinde kullanıcı fiş üretebilmekte, bankada sadece iz kaydı tutulmaktadır. Peki internet ortamında yapılan binlerce, belki de milyonlarca döviz alım-satım işlemleri ile ilgili olarak damga pulu vergisi nasıl tahsil edilecektir. Bunu Maliye nasıl takip edecek ve ne kadar, kaç adet işlem yapıldığını nereden bilecektir?
Yukarıdaki açıklamalardan da anlaşılacağı üzere çağın gereği kullanmakta olduğumuz enstrümanlar nedeniyle çağ dışı kalan pul yapıştırma ya da “damga vergisi ödenmiştir” şeklindeki uygulamaya bankacılık alanında son verilmeli, çekiliş fişi, çek keşidesi, döviz alım ve satım belgelerinde pul vergisi uygulaması zorunluluğu ortadan kaldırılmalıdır. Bence buna gelir kaybı olarak bakmamak, çağ dışılıktan kurtulmak olarak bakmak gerekmektedir.
Son Söz: Kontrol edemeyeceğin yasağı koymayacaksın…
